برودری دوزی

برودری دوزی (Broderie anglaise) یکی از انواع تکنیک های سوزن دوزی و گلدوزی است که ریشه آن به دوران ویکتوریا در انگلستان باز می گردد. ماحصل این تکنیک سوزن دوزی، پارچه ای حاوی برش ها و منافذ کوچک با الگوهایی منظم و تکراری است که این برش ها با گلدوزی تزئین شده اند.

از پارچه برودری دوزی شده برای دوخت انواع لباس ها، نظیر مانتو و بلوز و بسیاری از محصولات دیگر استفاده می شود.

برودری دوزی چیست؟

واژه Broderie anglaise یک کلمه فرانسوی، به معنای گلدوزی انگلیسی است. این هنر تلفیقی از برش و دوخت است که ماحصل آن، پارچه ای با طرح هایی ظریف و چشم نواز خواهد بود؛ پارچه ای که یک گزینه محشر برای دوخت و تزئین لباس های ظریف زنانه به حساب می آید.

به بیان دیگر، برودری دوزی نوعی گلدوزی است که شامل ایجاد الگوهای کوچک و پیچیده بر روی پارچه های سبک می باشد. این الگوها با استفاده از تکنیک های مختلف برش، بر روی پارچه ایجاد شده و سپس با استفاده از تکنیک های گلدوزی، تزئین و تکمیل می شوند.

برودری دوزی معمولاً بر روی پارچه های ساده و سبک از جنس پنبه و کتان با رنگ خنثی انجام می شود تا تضاد قابل توجهی بین گلدوزی و پارچه زمینه ایجاد گردد.

تاریخچه هنر Broderie anglaise

درباره خاستگاه اصلی هنر برودری دوزی اختلاف نظرهایی وجود دارد؛ عده ای پیدایش اولیه این هنر را به بریتانیا نسبت می دهند و عده ای منشا اصلی آن را اسپانیا و ایتالیا می دانند. اما با استناد به اکثر منابع، می توان گفت این هنر کهن، در قرن شانزدهم میلادی از انگلستان سرچشمه گرفته و رواج آن نیز به دوران ویکتوریا در همین دیار باز می گردد.

برخی از مورخان معتقدند که Broderie anglaise از برش های دوره رنسانس ایتالیایی الهام گرفته شده است که شامل بریدن قسمت هایی از پارچه برای ایجاد جلوه توری بوده است. با این حال، برخی دیگر معتقدند که این هنر تحت تأثیر تکنیک‌های گلدوزی خاورمیانه و آسیا بوده است که در طول جنگ‌های صلیبی به اروپا معرفی شده است.

صرف نظر از خاستگاه آن، برودری دوزی به سرعت در قرن نوزدهم در انگلستان رایج شد؛ به ویژه در میان زنانی که به دنبال راهی برای ابراز خلاقیت و فردیت خود از طریق هنرهای دستی بودند. بسیاری از زنان طرح‌های پیچیده‌ای را روی لباس‌های خود ایجاد می‌کردند و از این تکنیک برای تزئین انواع وسایل خانه مانند رومیزی، پرده و ملحفه نیز بهره می بردند.

در اواسط قرن 19، Broderie anglaise به نمادی از هنر و ظرافت تبدیل شد؛ به گونه ای که این هنر چشم نواز، اغلب در لباس‌ها و محصولات گران قیمت استفاده می شد. به ویژه، این هنر توسط طراح مد چارلز فردریک ورث که از این تکنیک در بسیاری از لباس های مجلسی و لباس های شب استادانه اش استفاده می کرد، محبوبیت یافت.

برودری دوزی در سراسر قرن بیستم محبوبیت خود را حفظ کرده و اغلب برای ایجاد سبک های لباس های ظریف و زنانه استفاده می شده است. امروزه نیز این تکنیک هنوز مورد علاقه بسیاری از علاقه مندان به سوزن دوزی است و برای دوخت انواع لباس و وسایل دکوراتیو منزل مورد استفاده قرار می گیرد.

وسایل برودری دوزی

وسایل برودری دوزی در واقع همان وسایل گلدوزی و وسایل خیاطی رایج هستند که تمامی اهالی هنر با آن ها آشنایی دارند. برخی از مهمترین وسایل مورد نیاز برای انجام پروژه های Broderie anglaise عبارتند از:

نخ گلدوزی : برای اجرای دوخت های گلدوزی بر روی برش های پارچه، احتیاج به نخ گلدوزی خواهید داشت.

سوزن : سوزن گلدوزی، دیگر وسیله مورد نیاز برای اجرای دوخت های گلدوزی است.

پارچه برودری دوزی : پارچه، همان سطحی است که برودری دوزی را بر روی آن انجام می دهید.

کارگاه گلدوزی : برای محکم و ثابت نگه داشتن پارچه در طی فرآیند انجام پروژه، احتیاج به یک کارگاه گلدوزی خواهید داشت.

سوزن پانچ : از سوزن نیدل پانچ در پروژه های Broderie anglaise، به منظور ایجاد سوراخ های کوچک بر روی پارچه استفاده می شود.

قیچی گلدوزی : برای برش دادن نخ ها در طی انجام پروژه، احتیاج به یک قیچی گلدوزی ظریف خواهید داشت.

چرخ خیاطی : برای انجام برودری دوزی با چرخ خیاطی (روش ماشینی) به یک چرخ خیاطی با تجهیزات مخصوص احتیاج دارید.

پارچه برودری دوزی

پارچه برودری دوزی، پارچه ای است که در هنر Broderie anglaise مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع این پارچه، ماحصل این هنر است که در نهایت، از آن برای دوخت انواع لباس ها و محصولات تزئینی و دکوراتیو خانه استفاده می شود.

پارچه برودری دوزی، پارچه ای نازک و سبک، عمدتا از جنس پنبه یا کتان است. این پارچه در بازار ایران، اشتباها به پارچه خامه دوزی هم شهرت یافته است. خامه دوزی نوعی تکنیک گلدوزی است که ریشه در تاریخ ایران کهن دارد و با هنر Broderie anglaise کاملا متفاوت است.

همانطور که گفته شد، بر روی پارچه برودری دوزی، سوراخ ها و منافذی کوچک با الگوهایی تکراری وجود دارد که این سوراخ ها و منافذ، جلوه ای توری مانند به پارچه می بخشند. این الگوها عمدتا به شکل گل و برگ و یا اشکال هندسی هستند.

پس از برشکاری و ایجاد سوراخ ها و منافذ بر روی پارچه، نوبت به تزئین آن ها با استفاده از هنر گلدوزی می رسد. در واقع، لبه های سوراخ ها و منافذ موجود بر روی پارچه، به واسطه دوخت های گلدوزی، تزئین می شوند. این برش های گلدوزی شده، بافتی برجسته و ظاهری چشم نواز به پارچه می بخشند.

پارچه برودری دوزی بیشتر در رنگ های روشن مانند سفید و کرمی و همچنین در طیف های رنگی نظیر صورتی، آبی و سبز وجود دارد. همچنین این پارچه در طیف وسیعی از عرض ها و وزن های مختلف یافت می شود که می توان در انواع پروژه ها از آن ها استفاده نمود.

انواع پارچه برودری دوزی

پارچه برودری دوزی به هر دو شکل گلدوزی شده (آماده) و گلدوزی نشده (خام) به فروش می رسد.

پارچه گلدوزی نشده، دارای سوراخ ها و منافذی است که فاقد دوخت و گلدوزی هستند. شما با خرید این پارچه، می توانید کار گلدوزی بر روی برش ها را خودتان با استفاده از دست یا چرخ خیاطی انجام دهید.

اما اگر پارچه گلدوزی شده را تهیه کنید، می توانید مستقیماً از این پارچه برای دوخت لباس ها و محصولات مورد نظر خود استفاده نمایید.

قاعدتاً پارچه گلدوزی شده و آماده، به نسبت پارچه گلدوزی نشده و خام، با قیمت بالاتری به فروش می رسد.

برودری دوزی با دست

در برودری دوزی با دست، همانطور که از نامش پیداست، کار گلدوزی بر روی پارچه، با دست انجام می گیرد.

مزیت برودری دوزی با دست این است که امکان دقت و کنترل بیشتر روی گلدوزی را فراهم می کند و در نتیجه، طراحی پیچیده تر و با جزئیات بیشتری را به همراه دارد. با این حال، می تواند فرآیندی زمان بر باشد و ممکن است برای پروژه های بزرگ تر عملی نباشد.

برودری دوزی با چرخ خیاطی

هنر گلدوزی انگلیسی با استفاده از چرخ خیاطی های مخصوص نیز انجام می گیرد. در برودری دوزی با چرخ خیاطی، ایجاد سوراخ و برش بر روی پارچه ها و همچنین کار گلدوزی بر روی برش ها، با استفاده از چرخ خیاطی های مخصوص صورت می گیرد.

مزیت برودری دوزی با چرخ این است که می توان آن را بسیار سریع تر از روش دستی انجام داد که همین موضوع این روش را به گزینه ای عملی برای پروژه های بزرگ تر تبدیل می کند. با این حال، ممکن است به اندازه روش دستی، دقیق یا پیچیده نباشد و طرح تمام شده، ظاهری یکدست و ماشینی داشته باشد.

به هر حال، انتخاب بین روش دستی و روش ماشینی، کاملا به نوع پروژه مورد نظر بستگی دارد.

برودری دوزی روی لباس

از پارچه برودری دوزی شده، برای دوخت انواع لباس ها و اکسسوری ها و نیز وسایل تزئینی و دکوراتیو منزل استفاده می شود. همچنین از این تکنیک خلاقانه سوزن دوزی، می توان برای تزئین قسمت های خاصی از لباس، مانند یقه، سرآستین و بخش های حاشیه ای لباس استفاده کرد.

این پارچه به دلیل جلوه ظریف هنرمندانه ای که دارد، یک گزینه عالی برای دوخت لباس های ظریف زنانه است.

همچنین به دلیل سبک و نازک بودن پارچه و فرم توری مانندی که دارد، برای دوخت لباس های تابستانی نیز یک انتخاب ایده آل به حساب می آید.

کاربرد برودری دوزی

از جمله رایج ترین محصولاتی که با استفاده از پارچه برودری دوزی تولید می شوند، می توان موارد زیر را نام برد:

• پیراهن و بلوز زنانه
• مانتو
• دامن
• شلوار و شلوارک
• کیف
• کلاه
• کفش
• رومیزی
• رو تختی
• رو بالشی
• دستمال
• دستمال سفره
• پرده
• ملحفه

برودری دوزی روی مانتو

یکی از مهمترین و شاخص ترین انواع محصولاتی که با استفاده از پارچه برودری دوزی شده در ایران تولید می شود، مانتو است.

از آن جایی که پارچه Broderie anglaise دارای جلوه ای چشم نواز با ظرافتی خاص و زنانه است، یک گزینه ایده آل برای دوخت مانتو به حساب می آید.

برای دوخت مانتو می توان از پارچه یکدست برودری دوزی شده استفاده کرد و یا این که برودری دوزی روی مانتو را در قسمت های خاصی، مانند لبه های پایینی و کناری مانتو، محدوده یقه، سرآستین و جیب های مانتو اجرا کرد. همچنین به منظور ست کردن شلوار با مانتو، می توان از این هنر در دوخت شلوار نیز استفاده کرد.

سوالات متداول

1- مهمترین وسایل برودری دوزی چه چیزهایی هستند؟

نخ گلدوزی، سوزن، پارچه، کارگاه گلدوزی، سوزن پانچ، قیچی گلدوزی و چره خیاطی (برای پروژه های ماشینی)

2- با استفاده از برودری دوزی چه محصولاتی می توان تولید کرد؟

انواع لباس ها، نظیر لباس های ظریف زنانه، لباس های تابستانی و وسایل دکوراتیو منزل.

3- خاستگاه هنر برودری دوزی کجاست؟

پیدایش این هنر به قرن 16 میلادی در انگلستان و رواج آن نیز به قرن 19 میلادی در همین کشور مربوط است.