رزین کاری یک هنر جذاب و خلاقانه است که امکان ساخت اشیاء زیبا و منحصر به فرد را فراهم می‌کند. رزین یک ماده شفاف . چسبنده است که با استفاده از آن می توان بر روی هر سطحی یک لایه نازک یا ضخیم ایجاد کرد. در این مقاله قصد داریم تا به آموزش رزین بپردازیم و تمام نکات مربوط به این هنر از تجهیزات مورد نیاز گرفته تا تکنیک‌های پیشرفته و کاربردهای مختلف معرفی کنیم.
تجهیزات مورد نیاز برای کار با رزین چیست؟
به طور کلی رزین احتیاج به تجهیزات پیچیده ای ندارد و با استفاده از چند ابزار و مواد اولیه ساده هم می توان محصولاتی رزینی ساخت. در ادامه به معرفی هر کدام از این مواد و ابزار می پردازیم و نکات آموزشی مورد نیاز هر کدام را ذکر خواهیم کرد.
رزین اپوکسی:
رزین اپوکسی به عنوان رزین مناسب برای کارهای هنری و دست ساز دسته بندی شده اند، چرا که عوارض سمی بسیار کمی دارد. رزین اپوکسی یک ماده دو جزئی متشکل از رزین و هاردنر است. رزین های اپوکسی در ابتدا کاملا حالت مایع دارند و برای سفت شدن به کوره (پخته شدن) نیاز ندارند و اما بعد از ترکیب شدن با یکدیگر با انجام واکنش شیمیایی و ایجاد گرما تبدیل به یک ماده سخت و شفاف می شود. بعد از ریختن رزین روی سطح و خشک شدن آن، سطحی شفاف، شیشه ای و صیقلی روی کار ایجاد میشود.از این رو میتوان از آن هم به عنوان لایه ای نازک روی سطوح جهت عایق کردن سطح و هم در حجم های بالا استفاده کرد.
انواع رزین اپوکسی
با توجه به نوع محصولی که قصد خلق کردن آن را داریم باید به سراغ خرید رزین مناسب برویم. رزین اپوکسی بر اساس ویسکوزیته انواع مختلفی دارد. ویسکوزیته یا گرانروی به مقاومتی که یک سیال در برابر جاری شدن دارد می گویند. به طور کلی می توان رزین را به 3 دسته رقیق – نیمه رقیق – غلیظ تقسیم کرد. در ادامه به معرفی هر نوع از رزین و کاربردهایشان می پردازیم.
- رزین رقیق (رزین چوب): در صورتی که قصد ریختن رزین در حجم و ارتفاع زیادی دارید می توانید به سراغ رزین رقیق بروید. از آنجایی که فرآیند تبدیل شیمیایی در این نوع رزین‌ها کندتر است، گرمای کمتری آزاد میشود و به همین دلیل لایه‌های ضخیم‌تر و حجم بیشتری از مواد می‌توانند بدون مشکل در یک عملیات پردازش شوند. ویسکوزیته کم این نوع رزین آن را تبدیل به گزینه مناسبی برای این موارد می کند. زمان خشک شدن این نوع رزین معمولا تا 24 ساعت هم می رسد
- رزین نیمه رقیق: رزین با ویسکوزیته متوسط یکی دیگر از انواع رزین است که میتوان تا ضخامت تا ۴ میلی متر را با استفاده آن بر روی سطوح مختلف ایجاد کرد. این رزین به خوبی برای نقاشی، ساخت ظروف و تابلوهای ژئودیک یا قالب‌ها مناسب است. با گرانروی این نوع رزین امکان ایجاد انواع طرح‌ها را فراهم می‌کند.
- رزین غلیظ (رزین بدلیجات): با توجه به غلظت بالای این نوع رزین از آن نمی توان در ساخت وسایلی استفاده شود که نیاز به رزین با ضخامت بیش از 1 الی 2 سانتی متر دارد. همچنین این نوع رزین بعد از خشک شدن حالت تحدب پیدا می کند. این ویژگی ها این نوع رزین را تبدیل به گزینه ای مناسب برای ساخت بدلیجات رزینی می کند.
آموزش رزین اپوکسی
برای شروع ساخت اجسام رزینی ابتدا باید رزین را آماده کنید. این قسمت مهم ترین قسمت در رزین کاری است. چون سفت شدن یا نشدن رزین و هاردنر به همین بخش بستگی دارد.اگر رزین را درست اندازه نگرفته باشد یا درست و به خوبی مخلوط نشود باعث می شود که رزین سفت نشده و مایع باقی بماند یا اینکه حالت لاستیکی و انعطاف پذیر داشته باشد. رزین و هاردنر به تنهایی و قبل از ترکیب کاملا مایع هستند و به محض ترکیب شروع به سفت شدن میکنند.پس اگر میخواید رزین و هاردنر رو برای مدت زیادی نگهداری کنید باید اونهارو به صورت جداگانه نگه دارید.وقتی اونهارو با هم ترکیب میکنید مدت زمان کمی فرصت دارید تا بتوانید از آن برای کاربرد دلخواهتان استفاده کنید.
در ابتدا باید بدانید رزین شما چند درصد است. تشخیص این مورد امکان پذیر نیست و برای مطلع شدن از آن باید روی بسته بندی رزین را مطالعه کنید. میزان نسبت رزین و هاردنر بستگی به شرکت تولید کننده ماده دارد. اکثر رزین و هاردنرهای موجود در بازار ایران بر اساس جرم و با نسبت 2 به 1 است، یعنی به ازای هر 10 گرم رزین، نیاز به اضافه کردن 5 گرم هاردنر است. بعد از و زن کردن مقدار رزین مورد نیاز باید طبق مراحل زیر دو ماده را با هم ترکیب کنید. خیلی بهتر است که رزین و هاردنر را با ترازوی دقیقی که دقتش بالاست اندازه گیری کنید. ماهیت این ماده به گونه ای است که باید دقیق اندازه گیری شود تا نتیجه کار مشکلی نداشته باشد.
- رزین را داخل ظرف هاردنر بریزید و به مدت 3 تا 5 دقیقه هم بزنید تا کاملا با هم ترکیب و شفاف شود. رزین و هاردنر رو به صورت دورانی و در یک جهت مخلوط کنید.دقت کنید که هیچ ذره ای مخلوط نشده ای از رزین و هاردنر توی ظرف باقی نمانده باشد.
- معمولا هنگام هم زدن بخشی از رزین و هاردنر به لبه های ظرف می چسبد. حتما دقت کنید تا در صورت بروز این اتفاق آن ها را جدا کنید و وارد فرایند مخلوط کردن خود کنید.
- برای جلوگیری از تشکیل حباب در داخل مخلوط رزین و هاردنر را با سرعت کم هم بزنید. هر چند ایجاد حباب امری اجتناب نا پذیر است.
- برای نتیجه گیری بهتر یک مقدار به رزین استراحت دهید تا حباب ها حرکت کنند و به روی رزین برسند. سپس برای این منظور می توان از فندک یا تورچ استفاده کنید. در صورت ایجاد حباب های ریز داخل مخلوط رزین فرایند حباب گیری کمی سخت تر است. باید با فواصل زمانی معین شروع به گرفتن فندک روی کار کنید تا حباب ها به مرور به روی کار بیایند و سپس آن ها را از بین برد.
رنگ رزین:
خود رزین اپوکسی به صورت شفاف است ولی برای اجرای بعضی تکنیک ها و ساخت محصولات رزینی ما نیاز به استفاده از رنگ های متنوع داریم. انواع مختلفی از رنگ رزین در بازار موجود است. معمولا پر استفاده ترین نوع رنگ رزین در بازار، رنگ پودری است. رنگ ترنسپرنت و رنگ خمیری سایر مدل های رنگ مورد استفاده از هنر رزین است.
رنگ های مخصوص رزین به چند دسته ی کلی تقسیم میشوند:
١-رنگ های جوهری
رنگ جوهری رزین بعد از مخلوط شدن در رزین شفافیت رزین را حفظ میکنند و به صورت مایع هستند.
٢-رنگ های خمیری
این رنگ ها غلظت بالایی دارند و رزین رو مات میکنند به همین دلیل برای ایجاد بافت مثل موج دریا از این نوع رنگ رزین استفاده میشود. رنگ خمیری رزین به دلیل داشتن جرم حجمی بالا مناسب ایجاد بافت میباشد
٣-رنگ های پودری
اصلی ترین نوع رنگ های رزین رنگ پودری هست این رنگ ها جامد بوده و به راحتی قابلیت ترکیب و ساخت رنگ جدید را دارد. رنگ های پودری تنوع رنگی گسترده ای دارد که باعث ایجاد دستساز های رزینی منحصر به فردی میشود
۴-رنگ های جوهر الکلی و میکروبی
رنگ های جوهر الکلی همانطور که از اسمش مشخص است پایه الکل میباشد و به همین دلیل در رزین به راحتی حل نمی‌شود و همین حل نشدن سبب ایجاد بافت های جذابی در رزین میشود
آموزش رنگ کردن رزین
در صورتی که قصد رنگی کردن رزین را دارید باید ابتدا رزین و هاردنر با رعایت نسبت وزن کنید و قبل از ترکیب کردن آن ها رنگ را به هاردنر اضافه کنید.
قالب سیلکونی رزین:
استفاده از قالب سیلیکونی برای تولید محصولات رزینی ضروری نیست و بدون خرید قالب سیلیکونی رزین نیز می توان انواع محصولات رزینی تولید کرد. قالب های سیلیکونی تنوع بسیار زیادی دارند و انواع قالب برای ساخت زیور آلات و اکسسوری رزینی در بازار موجود است. قالب های سیلیکونی اگر از سیلیکون مناسب ساخته نشده باشد می تواند باعث کدری کار رزینی شود برای همین از سایر مدل قالب های سیلیکونی مثل قالب سیلیکونی استفاده نکنید. این قالب ها یک بار مصرف نیستند و اگر درست از آنها نگهداری شود از بین نمی‌رود. بهتر است قاب سیلیکونی رزین در مکان خنک نگهداری نشود.
توجه داشته باشید که استفاده از رنگ های بی کیفیت در ترکیب با رزین سبب میشود که قالب سیلیکونی شما به مرور خراب شود و در نهایت کیفیت کارهای رزینی خارج شده از آن نیز پایین بیاید. حالت لاستیکی رزین یا سفت نشدن آن به هیچ عنوان مربوط به قالب سیلیکونی نیست. تنها مشکلی که قالب سیلیکونی میتواند برای کارهای رزینی شما ایجاد کند کدر شدن کار یا ایجاد خط و خش روی کار است، البته که در نهایت با پرداخت و پولیش رزین میتوان آن را ترمیم کرد.
آموزش استفاده از قالب سیلکونی رزین:
برای استفاده صحیح از قالب سیلیکونی نیاز است تا مراحل زیر را طی کنید.
- ریختن رزین اپوکسی داخل قالب: برای ریختن رزین در داخل قالب بهتر است از گوشه های قالب شروع کنید. این کار ریسک ایجاد حباب در کناره ها را کاهش می دهد. همچنین اگر عمق قالب شما زیاد است باید رزین را به صورت لایه لایه داخل قالب بریزید. بهترین زمان برای ریختن لایه دوم رزین هنگامی است که لایه قبلی حالت ژلی به خود گرفته است اما به طور کامل خشک نشده است. اگر رزین خشک شده باشد و لایه جدیدی بر روی آن بریزید ممکن است لایه لایه بودن در محصول نهایی قابل رویت باشد.
- خشک شدن رزین در قالب: بعد از ریختن رزین بر روی قالب، روی آن را با یک جعبه یا پوشش پلاستیکی بپوشانید تا مو و گرد و غبار وارد حین خشک شدن وارد مخلوط رزین نشود.
- جا کردن رزین از قالب: برای جلوگیری از آسیب دیدن رزین و قالب سیلیکونی باید به طور اصولی رزین را خارج کرد. یک لبه رزین را بگیرید و قالب را به آرامی از رزین اپوکسی جدا کنید. اگر از قالب سیلیکونی نرم استفاده می کنید مراقب باشید. اگر قالب سیلکونی مورد استفاده بافت خشکی داشته باشد با کشیدن زیاد ممکن است آسیب ببیند.
- شستن قالب رزین: قالب رزین چند بار مصرف است و اگر درست از آن نگه داری شود چندین بار می توانید از آن استفاده کنید.برای شستشو فقط از آب خالی و الکل ایزوپروپیل استفاده کنید و هرگز جسم تیز به سطح آن نزنید. هنگام شست و شو می توانید از اسکاچ ها و اسفنج های نرم استفاده کنید.
علاوه بر مواد و ابزارهای معرفی شده به مواردی مثل مواردی مثل ترازو گرمی (برای وزن کردن میزان رزین و هاردنر)، چوب بستنی(برای هم زدن) و لیوان یک باز مصرف (برای ریختن رزین و هاردنر) نیاز خواهید داشت.
تکنیک های حرفه ای کار با رزین اپوکسی:
تا اینجای مقاله شما به خوبی اصول و موارد اولیه ای که برای آموزش رزین لازم بوده است را فرا گرفته اید. در این قسمت قصد داریم تا کمی بیشتر نکات و تکنیک های کار با رزین را آموزش دهیم.
آموزش رزین کاری روی چوب
وسایل چوبی قدیمی مثل میز و صندلی با استفاده از رزین دوباره قابل استفاده می شود. برای ساخت وسایل چوب و رزین باید از رزین رقیق استفاده شود. از آن جایی که معمولا حجم زیادی از رزین بر روی سطح قرار خواهد گرفت. همچنین چوب مورد استفاده هم حتما باید سطح رطوبت پایینی داشته باشد.
آموزش ساخت بدلیجات رزینی
برای درست کردن زیورآلات به قاب زیورآلات مثل قاب گردنبند رزین یا پایه گوشواره احتیاج دارید .این قاب ها دارای جنس های مختلفی میباشند.مثل قاب برنجی-قاب استیل-قاب مسی-قاب نقره و … اما پیشنهاد میکنیم از قاب های برنجی و یا استیل استفاده کنید که به مرور زمان دچار تغییر رنگ یا اکسید شدن نشود و همینطور دارای قیمت مناسبی هم میباشد. قاب های زیورالات در دو نوع کفی دار و بدون کفه در بازار موجود هستند.که بسته به سلیقه و نوع کار میتوانید از یکی از آنها استفاده کنید.
آموزش آبستره رزین
تکنیک نقاشی با رزین (یا آبستره رزین) یکی از متدهایی است که می توان به کمک آن محصولات بسیار متنوعی خلق کرد. بسیاری از مراحل این تکنیک مطابق مواردی است که تا الان فرا گرفته اید. در ادامه نمونه ساخت یک میز رزینی با تکنیک آبستره رزین قرار گرفته است.
سوالات متداول هنگام آموزش رزین کاری
چه فضای کاری مناسب رزین کاری است؟
بسیاری از افراد که به دنبال آموزش رزین در منزل هستند، می خواهند بدانند که آیا خانه جای مناسبی برای کار با رزین اپوکسی است یا خیر. بهتر است ابتدا با ویژگی های یک محیط ایده آل برای رزین کاری آشنا شویم. رزین اپوکسی باید در فضایی عاری از گرد و غبار و همراه با تهویه مناسب بر روی سطوح ریخته شود. بنا بر این تفاوتی ندارد که این محیط در داخل یا بیرون از خانه باشد. اما باید از تمیز بودن محیط اطمینان کامل داشته باشید تا گرد و غبار وارد رزین مرطوب نشوند. دمای محیط دیگر عامل تاثیر گذار است. دمای مناسب محیط برای خشک شدن باید بین 24 تا 30 درجه سانتی گراد باشد. نوسان دمایی زیاد نیز می تواند فرایند خشک شدن رزین را مختلل کند. پس حواستان به رعایت این فاکتور نیز باشد. همچنین ریختن رزین بر روی سطوح کناری میز کار امری اجتناب نا پذیر است. از آن جایی که پاک کردن رزین از روی بعضی سطوح کار چندان راحتی نیست باید محیط اطراف با لایه های محافظتی بپوشانید.
روش براق کردن سطح رزین چیست؟
تفاوتی ندارد کار رزینی شما زیورآلات یا میز چوبی باشد، یکی از روش های افزایش زیبایی کارهای رزینی براق کردن آن ها است. روش های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد. انتخاب روش مناسب بستگی به نوع یا میزان کدر بودن رزین و سطح مورد نظر دارد. محبوب ترین روش های براق کردن سطوح رزینی، استفاده از پولیش و یا استفاده از اسپری براق کننده است. برای پولیش کردن رزین باید مراحل زیر را طی کنید:
- تمیز کردن سطح: قبل از پرداخت رزین، حتما باید سطح را به خوبی تمیز کنید تا هرگونه گرد و غبار، کثیفی یا زباله از بین برود. وجود هر گونه ناخالصی بر روی سطح می تواند مانع از ایجاد یک لایه براق بی نقص بر روی سطح شود
- پس از تمیز کردن سطح، لازم است تا خود رزین نیز سنباده زده شود تا هر گونه خط و خش، برآمدگی یا ایراد از بین برود. برای این کار می توانید از یک سمباده زبر شروع کنید و کم کم به سراغ سمباده های ریز تر بروید. به این صورت سطح رزین به خوبی صاف و صیقلی می شود. بعد از اتمام سنباده زدن با استفاده از یک پارچه تمیز و خشک غبار ایجاد شده از روی سطح رزین نیز باید از بین برود.
- مقدار کمی پولیش بر روی سطح رزین بریزید. سپس به آرامی آن را بر روی کل سطح رزین پخش کنید به گونه ای که هیچ نقطه ای از سطح رزین بدون پولیش باقی نماند.
چطور مانع زرد شدن رزین شویم؟
یکی از مشکلات رایج در کار با رزین، زرد شدن رزین اپوکسی است. در صورت زرد شدن رزین، محصول رزین به طور کامل زیبایی خود را از دست می دهد. چندین عامل ممکن است باعث بروز این مشکل شود. در ادامه به معرفی این علل و راه حل های آن می پردازیم:
- یکی از مواردی که در دستورالعمل های رزین ذکر می شود، حداکثر ارتفاع و وزن برای ریختن در قالب است. در صورتی که بیشتر از این میزان رزین داخل قالب ریخته شود، دمای رزین بیش از حد افزایش پیدا می کند یا به اصطلاح می جوشد که باعث زرد شدن رزین می شود
- گذاشتن رزین و هاردنر در آب گرم پیش از مخلوط شدن با یک دیگر فرایند خشک شدن رزین را تسهیل می کند. اما در صورتی که بیش از حد رزین گرم شود، به دلیل جوشیدن رزین زرد رنگ می شود
- دمای بالای محل کار نیز دیگر عاملی است که می تواند مخلوط رزین را بیش از حد گرم کند.
رزین چگونه پاک می شود؟
استون که معمولا از آن برای پاک کردن لاک ناخن استفاده می شود توانایی از بین بردن لکه های رزینی را نیز دارد. البته استفاده از آن برای از بین بردن رزین از روی پوست دست می تواند به بافت پوست آسیب برساند. به همین دلیل بهتر است که هنگام کار با رزین از دستکش استفاده کنید تا رزین بر روی سطح بدن نریزد.
