ابزار چاپ دستی روی پارچه

 

چاپ لینو چیست؟

چاپ لینو یا لینولئوم یکی از انواع چاپ دستی است که با کنده کاری روی ورق لینو انجام می شود.

شاید شما آن را از مدرسه به یاد داشته باشید؟ چاپ لینولئوم نوعی چاپ است و شباهت های زیادی به مهر سازی دارد. در اصل، هنرمند یک تصویر را در یک ورق لینو حک می کند و آنچه از ورق لینولئوم باقی می ماند جوهری شده و چاپ به وسیله ی آن انجام می شود.

چاپ لینولئوم یک راه آسان برای چاپ کردن در مقادیر زیاد است.

برای پیدا کردن طرح های چاپ لینو میتوانید این واژه ها را سرچ کنید: Linocut, lino print, lino printing, linoleum art

 

ابزارهای چاپ روی پارچه

قبل از شروع به چاپ لینو، باید مطمئن شوید که ابزار مناسبی دارید.

 شما به موارد زیر نیاز خواهید داشت:

 

ورق لینو :

 لینولئوم (لینو) در سال ۱۸۶۰ توسط فردریک والتون انگلیسی اختراع شد. لینولئوم در ابتدای تولید به عنوان ابزاری برای چاپ نبوده و به عنوان کفپوش استفاده میشده است، تا اینکه در اوایل سال ۱۹۹۰ در کشور آلمان برای ایجاد طرح‌هایی روی کاغذ دیواری از آن استاده شد، پس از آن نیـز هنرمندان زیادی بر روی آن حکاکی انجام دادند.

لینولئوم ها از خانواده کفپوش ها هستند، و یکی از اجزاء مناسب در طراحی داخلی ساختمان محسوب میشوند.

لینولئوم های رایج در بازار از دو لایه تشکیل شدن. سطح روی آن از یک لایه سفیـد ضخیـم که کاربردی دکوراتیو داشته و لایه زیرین آن شکلی زنبوری دارن با قطر 3 میل که کار با آن هـا بسیار مشکل هست. حکاکـی روی لایه سفـیـد آن بسیـار سخـت و لایه زیرین بخاطر داشتن بافـت باید سمبـاده کاری بشه که بسیـار سخـت و وقت گیـر هست و حتی ممکنه در زمان حکـاکـی جهت عمق دهـی بیشتر به مهر، به علت عمق کم، لینـو سوراخ شود .اما لینولئوم‌های هنری بطور خاص برای کار چاپ‌دستی و ساخت مهر تولید شده اند. ‌صاف، یکدست و نرم هستند. ضخامت ۵ میل دارند تا از پاره شدن جلوگیری کند و با لینو های موجود در بازار متفاوت است و معایب آنها را برطرف کرده است .

 

مغار:

از مغار برای حکاکی بر روی لینولئوم استفاده می شود. تیغه این ابزار از جنس فولاد ساخته می شود و دارای دسته ای پلاستیکی و چوبی میباشد. مغارها در اشکـال مختلف با کارایی های متفاوت تولید می شوند و معروف ترین برند تولید کننده مغار ساکورا میباشد.

انواع مغار ها: مغار شِفره ( V )، مغار گلویی ( U )، مغار سَر تخت ( __ )، مغار سَر کج ( / ) هستند.

برای حکاکی لینولئوم دو نوع تیغه‌ی شفره (V) و گلویی (U) بیش‌ترین کاربرد رو دارن. تیغه شفره برای ایجاد شیار در طرح و یا دورگیری طرح اصلی به کار میاد و تیغه گلویی بیش‌تر برای خالی کردن سطوح.

تامپون و غلتک :

تامپون و غلطک، در انواع چاپ دستی به انتقال رنگ روی مهر کمک میکند.  و بخاطر دسته‌شون استفاده راحت‌تر و تمیز‌تری نسبت به ابرهای معمولی دارند.

 

پارچه:

بهترین پارچه‌ها برای کار چاپ‌دستی، پارچه‌های الیاف‌طبیعی هستن،‌ چون نتیجه‌ی چاپ روشون بهتر و تمیز‌تر در میاد. بین پارچه‌های الیاف‌طبیعی انواع مختلفی که وجود داره،‌ پیشنهاد ما پارچه‌های متقال تمام پنبه است زیرا رنگ روی این پارچه ها خیلی خوب می شینه و تثبیت رنگ روی این پارچه ها فوق العاده راحت است.

دقت داشته باشید که پارچه‌های الیاف‌طبیعی اکثراً بهتره قبل از استفاده شسته بشن تا آبرفت و آهارشون گرفته بشه. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم حتماً قبل از استفاده پارچه‌ها رو با آب خالی بشورید. انتخاب بین پارچه ضخیم و نازک کاملاً به نوع نیاز شما و محصولی که قراره باهاش تولید کنین ربط داره. ولی بطور کلی برای محصولاتی مثل کیف‌های پارچه‌ای که نیاز هست استحکام بالاتری داشته باشن، معمولاً پارچه‌‌ی ضخیم مناسب‌تره، البته پارچه‌ی نازک‌ترمون هم برای تولید محصولاتی مثل ساک یا کیف‌های زیپ‌دار و ... به تنهایی از استحکام کافی برخورداره و چاپ یکدست و پررنگ گرفتن روش راحت‌تره.

 

فوم و چوب‌پنبه:

فوم فشرده و چوب‌پنبه ۱۰ میل به عنوان پایه‌‌ در ساخت مهرهای دست‌ساز استفاده می‌شوند و بخاطر ارتفاع دادن به مهر،‌ باعث سهولت در استفاده و در نتیجه چاپ بهتر و پررنگ‌تر می‌شند. فوم و چوب‌پنبه رو می‌شه به راحتی با کاتر برش داد و برای چسبوندشون به لینو باید از چسب ۱۲۳ استفاده کرد.

 

رنگ پارچه:

برای چاپ پارچه از رنگ‌هایی که مخصوص نقاشی و چاپ روی پارچه هستند استفاده چون کیفیت و دوام بالاتری نسبت به رنگ‌های اکریلیک دارند. این رنگ‌ها با هم قابل ترکیبن و حلال‌شون آب است. دقت کنید برای چاپ نیازی ندارن با آب قاطی بشن و باید رنگ غلظت بالایی داشته باشه. بعد از استفاده روی پارچه باید به مدت یک روز در هوای اتاق خشک بشن، هرچند رنگ روی سطح پارچه حدود یک‌ربع بعد از چاپ معمولا خشک می‌شه. رنگ‌ها برای ماندگاری در برابر شست‌وشو نیازمند فیکس شدن با حرارت هستن و بعد از خشک شدن، باید به مدت پنج دقیقه از پشت پارچه اتو بشن، ترجیحا بدون بخار. پارچه‌ تا دو هفته بعد از چاپ یا نقاشی بهتره شسته نشه.

با طی کردن مراحل تثبیت، رنگ‌‌های مخصوص پارچه کاملاً ماندگار می‌شن، ولی شرایط نگهداری و شست‌وشوی صحیح هم در عمرشون تاثیرگذاره. محصولات باید با آب سرد یا ۳۰ درجه، بدون مواد شوینده آنزیم‌دار و ترجیحا با دست (بدون چنگ زدن) شسته بشن؛ و در صورت شست‌وشو با ماشین لباس‌شویی تنظیمات روی دور ملایم باید باشه.

مدیوم تثبیت‌کننده (چسب بیندر) برای پارچه‌های الیاف مصنوعی و چرم هست و باید به میزان یک به بیست با رنگ قاطی بشه قبلش. در صورت استفاده از این مدیوم بهتره که پارچه مثل حالت عادی فیکس کردن رنگ‌ها اتو بشه، ولی مثلا چرم، کفش و یا کیف به خاطر حجم و جنس‌شون چون قابل اتو کردن نیستن، باید سشوار کشیده بشن. و اگر جنس کار کلا طوریه که نباید حرارت ببینه مقدار بیشتری مدیوم باید ترکیب بشه.

مدیوم زیرساز ( اورینت) برای کار روی پارچه‌های تیره‌اس و باید قبل از نقاشی یا چاپ، با قلمو یا همون کلیشه‌ی مورد نظر یه لایه نازک ازش زد زیر رنگ. البته یه کار هم همیشه اینه که مهر رو دو بار روی هم بزنید تا نتیجه چاپ پررنگ‌تر در بیاد.

 

روش کار با لینو:

برای شروع ابتدا باید طرح مورد نظر را روی لینو بندازیم. روش های مختلفی برای انداختن طرح روی لینو وجود دارد که قدیمی ترین آن استفاده از کاغذ پوستی و کاربن است.

پس از انداختن طرح با استفاده از مغار شروع به کنده کاری قسمت های اضافه طرح می کنیم.

پس از اتمام کنده کاری طرح مورد نظر را با آغشته کردن به جوهر بر روی متریال مورد نظر چاپ می کنیم

 

آموزش ساخت مهر دست ساز و چاپ دستی

می تونم به جرأت بگم که ساخت مهر دست ساز و چاپ دستی از اون دسته هنرهای بسیار آسونی هست که بدون هیچ گونه پیش نیازی برای تمامی رده های سنی و بدون درنظر گرفتن جنسیت، در کوتاه ترین زمان ممکن این تکنیک رو آموزش دید و با نیم نگاهی برای شروع یه کار فوق العاده با گستردگی بسیار بالا، از حس آرامش تک تک لحظات حکاکی روی لینو و چاپ اون لذت فوق العاده ای رو کسب کرد. شما میتونید آموزش این هنر زیبا و کاربردی رو در هنری آکادمی مشاهده کنید.