ابزار چاپ دستی روی پارچه

چاپ لینو چیست؟

چاپ لینو یا لینولئوم یکی از انواع چاپ دستی است که با کنده کاری روی ورق لینو انجام می شود.

شاید شما آن را از مدرسه به یاد داشته باشید؟ چاپ لینولئوم نوعی چاپ است و شباهت های زیادی به مهر سازی دارد. در اصل، هنرمند یک تصویر را در یک ورق لینو حک می کند و آنچه از ورق لینولئوم باقی می ماند جوهری شده و چاپ به وسیله ی آن انجام می شود.

چاپ لینولئوم یک راه آسان برای چاپ کردن در مقادیر زیاد است.

برای پیدا کردن طرح های چاپ لینو میتوانید این واژه ها را سرچ کنید: Linocut, lino print, lino printing, linoleum art

ابزارهای چاپ روی پارچه

قبل از شروع به چاپ لینو، باید مطمئن شوید که ابزار مناسبی دارید.

شما به موارد زیر نیاز خواهید داشت:

ورق لینو :

لینولئوم (لینو) در سال ۱۸۶۰ توسط فردریک والتون انگلیسی اختراع شد. لینولئوم در ابتدا به عنوان ابزاری برای چاپ نبوده و به عنوان کفپوش استفاده میشده است، تا اینکه در اوایل سال ۱۹۹۰ در کشور آلمان برای ایجاد طرح‌هایی روی کاغذ دیواری از آن استفاده شد، پس از آن نیز هنرمندان زیادی بر روی آن حکاکی انجام دادند.

لینولئوم ها از خانواده کفپوش ها هستند، و یکی از اجزاء مناسب در طراحی داخلی ساختمان محسوب میشوند.

لینولئوم های رایج در بازار از دو لایه تشکیل شده‌اند. سطح روی آن از یک لایه سفید ضخیم که کاربردی دکوراتیو دارد و لایه زیرین آن شکلی زنبوری دارد با قطر 3 میل که کار با آنها بسیار مشکل است. حکاکی روی لایه سفید بسیار سخت و لایه زیرین به علت داشتن بافت باید سمباده کاری شود که سخت و وقت گیر است و حتی ممکن است در زمان حکاکی جهت عمق دهی بیشتر به مهر، به علت عمق کم، لنو سوراخ شود. اما لینولئوم‌های هنری بطور خاص برای کار چاپ دستی و ساخت مهر تولید شده‌اند. صاف، یکدست و نرم هستند. ضخامت ۵ میل دارند تا از پاره شدن جلوگیری کنند و با لنو های موجود در بازار متفاوت است و معایب آنها را برطرف کرده است.

مغار:

از مغار برای حکاکی بر روی لینولئوم استفاده می شود. تیغه این ابزار از جنس فولاد ساخته می شود و دارای دسته ای پلاستیکی و چوبی میباشد. مغارها در اشکال مختلف با کارایی های متفاوت تولید می شوند و معروف ترین برند تولید کننده مغار ساکورا میباشد.

انواع مغار ها: مغار شفره (V)، مغار گلویی (U)، مغار سر تخت (__)، مغار سر کج (/) هستند.

برای حکاکی لینولئوم دو نوع تیغه‌ی شفره (V) و گلویی (U) بیشترین کاربرد را دارند. تیغه شفره برای ایجاد شیار در طرح و یا دورگیری طرح اصلی به کار می‌رود و تیغه گلویی بیشتر برای خالی کردن سطوح.

تامپون و غلتک :

تامپون و غلطک، در انواع چاپ دستی به انتقال رنگ روی مهر کمک می‌کند و بخاطر دسته‌شان استفاده راحت‌تر و تمیزتری نسبت به ابرهای معمولی دارند.

پارچه:

بهترین پارچه‌ها برای کار چاپ‌دستی، پارچه‌های الیاف‌طبیعی هستند چون نتیجه‌ی چاپ رویشان بهتر و تمیزتر در می‌آید. بین پارچه‌های الیاف‌طبیعی انواع مختلفی که وجود دارد، پیشنهاد ما پارچه‌های متقال تمام پنبه است زیرا رنگ روی این پارچه ها خیلی خوب می‌نشیند و تثبیت رنگ روی این پارچه‌ها فوق العاده راحت است.

دقت داشته باشید که پارچه‌های الیاف‌طبیعی اکثراً بهتر است قبل از استفاده شسته شوند تا آبرفت و آهارشون گرفته شود. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم حتماً قبل از استفاده پارچه‌ها را با آب خالی بشویید. انتخاب بین پارچه ضخیم و نازک کاملاً به نوع نیاز شما و محصولی که قراره با آن تولید کنید مرتبط است. ولی بطور کلی برای محصولاتی مثل کیف‌های پارچه‌ای که نیاز به استحکام بالاتری دارند، معمولاً پارچه‌ی ضخیم‌تر مناسب‌تر است، البته پارچه‌ی نازک‌تر نیز برای تولید محصولاتی مثل ساک یا کیف‌های زیپ‌دار به تنهایی از استحکام کافی برخوردار است و چاپ یکدست و پررنگ گرفتن روی آن راحت‌تر است.

فوم و چوب‌پنبه:

فوم فشرده و چوب‌پنبه ۱۰ میل به عنوان پایه در ساخت مهرهای دست‌ساز استفاده می‌شوند و بخاطر ارتفاع دادن به مهر، باعث سهولت در استفاده و در نتیجه چاپ بهتر و پررنگ‌تر می‌شوند. فوم و چوب‌پنبه را می‌شود به راحتی با کاتر برش داد و برای چسباندنش به لینو باید از چسب ۱۲۳ استفاده کرد.

رنگ پارچه:

برای چاپ پارچه از رنگ‌هایی که مخصوص نقاشی و چاپ روی پارچه هستند استفاده کنید چون کیفیت و دوام بالاتری نسبت به رنگ‌های اکریلیک دارند. این رنگ‌ها با هم قابل ترکیب هستند و حلال‌شان آب است. دقت کنید برای چاپ نیازی ندارند با آب قاطی شوند و باید رنگ غلظت بالایی داشته باشد. بعد از استفاده روی پارچه باید به مدت یک روز در هوای اتاق خشک شوند، هرچند رنگ روی سطح پارچه حدود یک ربع بعد از چاپ معمولاً خشک می‌شود. رنگ‌ها برای ماندگاری در برابر شست‌وشو نیازمند فیکس شدن با حرارت هستند و بعد از خشک شدن، باید به مدت پنج دقیقه از پشت پارچه اتو شوند، ترجیحاً بدون بخار. پارچه تا دو هفته بعد از چاپ یا نقاشی بهتر است شسته نشود.

با طی کردن مراحل تثبیت، رنگ‌های مخصوص پارچه کاملاً ماندگار می‌شوند، ولی شرایط نگهداری و شست‌وشوی صحیح هم در عمرشان تأثیرگذار است. محصولات باید با آب سرد یا ۳۰ درجه، بدون مواد شوینده آنزیم‌دار و ترجیحا با دست (بدون چنگ زدن) شسته شوند؛ و در صورت شست‌وشو با ماشین لباس‌شویی تنظیمات روی دور ملایم باید باشد.

مدیوم تثبیت‌کننده (چسب بیندر) برای پارچه‌های الیاف مصنوعی و چرم است و باید به میزان یک به بیست با رنگ قاطی شود قبلش. در صورت استفاده از این مدیوم بهتر است که پارچه مثل حالت عادی فیکس کردن رنگ‌ها اتو شود، ولی مثلاً چرم، کفش و یا کیف به خاطر حجم و جنس‌شان چون قابل اتو کردن نیستند، باید سشوار کشیده شوند. و اگر جنس کار کلاً طوری است که نباید حرارت ببیند مقدار بیشتری مدیوم باید ترکیب شود.

مدیوم زیرساز (اورینت) برای کار روی پارچه‌های تیره است و باید قبل از نقاشی یا چاپ، با قلمو یا همان کلیشه‌ی مورد نظر یک لایه نازک از آن زد زیر رنگ. البته یک کار هم همیشه این است که مهر را دو بار روی هم بزنید تا نتیجه چاپ پررنگ‌تر در بیاید.

روش کار با لینو:

برای شروع ابتدا باید طرح مورد نظر را روی لینو بیندازیم. روش های مختلفی برای انداختن طرح روی لینو وجود دارد که قدیمی‌ترین آن استفاده از کاغذ پوستی و کاربن است.

پس از انداختن طرح با استفاده از مغار شروع به کنده کاری قسمت‌های اضافه طرح می‌کنیم.

پس از اتمام کنده کاری طرح مورد نظر را با آغشته کردن به جوهر بر روی متریال مورد نظر چاپ می‌کنیم.

آموزش ساخت مهر دست ساز و چاپ دستی

می‌توانم به جرأت بگویم که ساخت مهر دست ساز و چاپ دستی از آن دسته هنرهای بسیار آسانی است که بدون هیچ گونه پیش نیازی برای تمامی رده‌های سنی و بدون در نظر گرفتن جنسیت، در کوتاه‌ترین زمان ممکن این تکنیک را آموزش دید و با نیم نگاهی برای شروع یک کار فوق العاده با گستردگی بسیار بالا، از حس آرامش تک تک لحظات حکاکی روی لینو و چاپ آن لذت فوق العاده‌ای کسب کرد. شما می‌توانید آموزش این هنر زیبا و کاربردی را در هنری آکادمی مشاهده کنید.